ตามตำนานเล่าว่า มีพระธุดงค์รูปหนึ่งเดินทางมาที่บ้านแสงภาและได้ปรารภกับชาวกับชาวบ้านว่า ถ้าต้องการจะได้สิ่งศักดิ์สิทธิ์ไว้เคารพบูชา ต้องปฏิบัติสามประกาาร คือ เว้นการฆ่าสัตว์ตัดชีวิต ครองตนอยู่ในศิลในวันพระ และให้เลิกบูชาภูตผีต่างๆ ชาวบ้านก็ยินดีที่ทำตาม และได้สร้างพระธาตุดินแทนขึ้นในวันเพ็ญเดือน 12 พ.ศ. 2313 เพื่อเป็นการยึดเหนี่ยวทางใจและควบคุมความประพฤติการปฏิบัติของคนในหมู่บ้าน
พระธาตุดินแทน เป็นพระธาตุที่มีลักษณะแตกต่างกับพระธาตุองค์อื่นโดยสิ้นเชิง เพราะไม่ได้ก่ออิฐถือปูนอย่างที่เคยเห็นกันแต่สร้างขึ้นจากดินที่มีผู้ศรัทธานำมากองทับถมกันเป็นเวลานานกว่า 200 ปี จนภูเขาดินขนาดใหญ่ เป็นที่สักการบูชาของชาว อ.นาแห้ว จนมาถึงทุกวันนี้