วัดไทยซึ่งมีประวัติการก่อสร้างที่แปลกประหลาดที่สุดในอินเดีย เพราะที่ดินและอาคารเสนาสนะภายในวัด ได้รับการบริจาคจากภิกษุชาวอินเดีย
วัดไทยนาลันทา ตั้งอยู่ที่หมู่บ้านนาลันทา ตำบลนาลันทา อำเภอนาลันทา รัฐพิหาร เริ่มแรกนั้น มีเนื้อที่จำนวน 3 ไร่ ต่อมาได้มีผู้มีจิตศรัทธาซื้อที่ดินถวายเพิ่มเติมหลายครั้ง จำนวน 6 ไร่ ดังนั้น ในปัจจุบันวัดไทยนาลันทามีเนื้อที่จำนวน 9 ไร่
ประวัติความเป็นมาวัด
วัดไทยนาลันทา สังกัดคณะสงฆ์มหานิกาย เป็นสาขาหนึ่งของวัดไทยพุทธคยาซึ่ง หลวงพ่อ ชคดิช กัสสปะ (Jagdish Kashyap) พระสงฆ์ชาวอินเดีย ได้มีจิตศรัทธาถวายที่ดินพร้อมอาคารใน ปี พ.ศ. 2514 เรียกชื่อในสมัยนั้นว่า (ศูนย์ปฎิบัติวิปัสสนากรรมฐาน) โดยครั้งแรกได้มอบ หมายให้ พระมกานคร เขมปาลี ป.ธ.๖ นักศึกษาปริญาเอก แห่งมหาวิทยาลัยนาลันทา เป็นผู้ประสานงานหาวิธีการที่เหมาะสม ท่านได้นำเรื่องนี้ไปกราบเรียน ท่านเจ้าคุณพระธรรมมหาวีรานุวัตร (บุญเลิศ ท. คล่องสั่งสอน) หัวหน้าคณะพระธรรมทูตต่างประเทศและเจ้าอาวาสวัดไทยพุทธคยา ถึงเจตนาของ ท่านชคดิช กัสสปะ เมื่อเวลา 2 ปี ผ่านไปก็ได้รับทราบจากรัฐบาลและคณะสงฆ์ไทยว่า ได้ลงมติเห็นชอบอนุมัติให้ดำเนินการได้ และทางสถานทูตไทยได้ติดต่อเพื่อขอความเห็นชอบจากรัฐบาลอินเดีย ผลปรากฎว่าทางรัฐบาลอินเดียไม่ขัดข้อง และอนุญาตให้ดำเนินการได้
ขั้นที่ 2 นี้
ท่านเจ้าคุณพระสุเมธาธิบดี ได้มอบหมายให้พระอมรเมธาจารย์กับภิกษุเวกานันทะ ดำเนินการประสานงานเพื่อจดทะเบียนโอนทรัพย์สินดังกล่าวมาเป็นสมบัติของวัดไทยพุทธคยาให้ถูกต้องตามกฎหมาย ดังคำสั่งของศาลลงเมื่อวันที่ 6 มีนาคม 2517) ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมาวัดไทยนาลันทาอยู่ในการดูแลของคณะสงฆ์ไทยตลอดมาจนถึงปัจจุบัน
ปัจจุบัน วัดไทยนาลันทา พระครูปริยัติธรรมวิเทศ (ดร. พระมหาพัน สุภาจาโณ) เป็นเจ้าอาวาสตามคำสั่งแต่งตั้งเจ้าอาวาสและรักษาการเจ้าอาวาส ที่ได้แต่งตั้งขึ้นในปี พ.ศ.2550 ได้เริ่มปรับปรุงภูมิทัศน์และสาธารณูปการภายในวัดใหม่ทั้งหมดเพื่อรองรับคณะสายบุญญาติโยมที่เดินทางมาจาริกแสวงบุญและปฎิบัติธรรม รวมทั้งพระภิกษุสามเณรที่เดินทางจากเมืองไทยมาศึกษาต่อใประเทศอินเดียอีกด้วย
สิ่งก่อสร้าง
- พระอุโบสถ ศิลปะไทยภาคกลาง
- พระประธานภายในพระอุโบสถ จำลองแบบมาจากหลวงพ่อองค์ดำ
- กุฎิสงฆ์
- อาคารรองรับผู้แสวงบุญชาวไทย เจ้าประคุณสมเด็จพระอริยวงศาคตญาณ สมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปริณายก (วาสน์ วาสโน) วัดราชบพิธสถิตมหาสีมาราม ทรงวางศิลาฤกษ์เมื่อวันที่ 7 มีนาคม พ.ศ. 2522