วัดมิ่งเมือง เดิมเป็นวัดร้าง บูรณะโดยเจ้าอนันตวรฤทธิเดช ผู้ครองนครน่าน ในราวปีพ.ศ.2400 หลักๆภายในวัดประกอบด้วย พระประธาน ซึ่งเป็นพระพุทธรูปปูนปั้น ลงรักปิดทองทั้งองค์ เป็นศิลปะเชียงแสน มีอายุถึง 400 กว่าปี อีกทั้งยังมีเจดีย์ เป็นปูชนียสถานเก่าแก่พอๆกับตัววัด และอุโบสถที่มีลายปูนปั้นที่ผนังด้านนอกของพระอุโบสถ เป็นฝีมือตระกูลช่างเชียงแสน มีภายในจิตรกรรมฝาผนังเล่าตำนานการสร้างเมืองน่าน ซึ่งศิลปินใช้วีธีการเขียนภาพแบบโบราณแบบเดียวกับจิตรกรรมวัดภูมินทร์ และศาลหลักเมือง
ศาลหลักเมือง เป็นศาลาจตุรมุขอยู่ด้านหน้าพระอุโบสถวัดมิ่งเมือง มีปูนปั้นรูปพญานาคเลื้อยอยู่ที่บริเวณบันไดเป็นศิลปะงานปูนปั้นอันวิจิตรของศาลหลักเมือง โดยฝีมือช่างเสาร์แก้ว เลาดี ชาวบ้านมิ่งเมือง พ.ศ.2529ก่อนงานปูนปั้นวัดร่องขุ่น โดยปั้นมือทีละชิ้น ไม่มีการหล่อพิมพ์ และปัจจุบันก็ยังคนปั้นแต่งเติมอยู่เพื่อให้งานออกมาสมบูรณ์ที่สุด
เสาหลักเมือง สร้างขึ้นโดยสมเด็จเจ้าฟ้าอัตถะวรปัญโญ เจ้าผู้ครองนครน่าน องค์ที่ 57 โปรดให้ฝังเสาหลักเมือง ณ วัดมิ่งเมืองแห่งนี้เมื่อวันที่ 15 เมษายน ปีพ.ศ. 2333 เดิมมีลักษณะเป็นเสาไม้สักทองขนาดใหญ่ มีเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ60 เซนติเมตร สูงประมาณ 3 เมตร ทรงกลม หัวเสาเกลาเป็นรูปดอกบัวตูม ตัวเสาฝังลงกับพื้นดินโดยตรงไม่มีศาลครอบ
หลังปีพ.ศ. 2506 จากน้ำท่วมและทำให้เสาพัง จึงได้ก่อเสาหลักเมืองน่านจำลองด้วยอิฐถือปูนขึ้นในสถานที่เดิม ต่อมาปีพ.ศ. 2514 จึงมีการสร้างเสาใหม่อีกครั้งโดนใช้เสาต้นเดิมที่โค่นนั้นมาสลักใหม่พร้อมสร้างศาล ต่อมาปีพ.ศ. 2548 เสาหลักเมืองได้ทรุดโทรมลงไปมากจึงลงความเห็นให้ถอนต้นเดิมออก และถือโอกาสสร้างต้นใหม่ในวโรกาสที่ทรงครองสิริราชสมบัติครบ 60 ปีของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว
ในปีพ.ศ. 2549 และทรงเจริญพรรษาครบ 80 พรรษาในปีพ.ศ. 2550 โดยนายเสาร์แก้ว เลาดี เป็นผู้ออกแบบและดำเนินการก่อสร้าง การสร้างศาลหลักเมืองน่านหลังนี้ได้สำเร็จลงเมื่อวันที่ 31 ตุลาคม พ.ศ. 2550 สิ้นค่าก่อสร้างทั้งสิ้นจำนวน 4,454,795 บาท
ชาวจังหวัดน่าน ได้กราบบังคมทูลอัญเชิญ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เพื่อเสด็จพระราชดำเนินทรงยกยอดศาลหลักเมืองน่าน ทรงมีพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าฯ ให้สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จพระราชดำเนินแทนพระองค์ ทรงยกยอดพุทธประทุมสวมเศียรท้าวมหาพรหมยอดศาลหลักเมืองน่าน เมื่อวันที่ 25 กุมภาพัธ์ พ.ศ. 2551 ตรงกับวันจันทร์ แรม 4 ค่ำ เดือน 3 ใต้ เดือน 5 เหนือน่าน เวลา 08.45 นาฬิกา
ไปเที่ยว
