อนุสรณ์สถานพระสถูปเจดีย์ สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช

อนุสรณ์สถานพระสถูปเจดีย์สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ตั้งอยู่ที่ บริเวณปากน้ำโจ้โล้(คลองท่าลาด) ตำบลบางคล้า อำเภอบางคล้า จังหวัดฉะเชิงเทรา ตามประวัติศาสตร์อำเภอบางคล้า เป็นสถานที่ที่มีส่วนเกี่ยวข้อกังเหตุการณ์สำคัญในประวัติศาสตร์ชาติไทยตั้งแต่ครั้งกรุงศรีอยุธยาถูกพม่าล้อมเมืองไว้ก่อนที่จะเสียกรุงครั้งที่ 2 ชาวบ้านเชื่อว่าสถานที่แห่งนี้เกี่ยวเนื่องกับ สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช เมื่อครั้งดำรงตำแหน่งพระยาวชิรปราการ ได้ดีฝ่าวงล้อมกองทัพพม่าออกจากรุงศรีอยุธยาก่อนกรุงแตกในปี พ.ศ.2310 เพื่อไปรวบรวมไพร่พลกอบกู้เอกราช ณ เมืองจันทบุรี จึงได้สร้างพระสถูปเจดีย์ไว้เป็นอนุสรณ์สถานแห่งชัยชนะของพระองค์ในบริเวณนี้ ซึ่งเป็น 1 ใน 3 แห่งของอำเภอบางคล้า ที่สร้างขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์สถานที่พระองค์ยาตราทัพผ่าน ส่วนอนุสรณ์สถานอีก 2 แห่ง คือ วิหารวัดแจ้ง และ วิหารวัดโพธิ์

พระราชพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขากล่าว่า หลังจากที่พระยาวชิรปราการตีฝ่าวงล้อมกองทัพพม่าออกจากกรุงศรีอยุธยาทางตะวันออก ในวันจันทร์ขึ้น 13 ค่ำ เดือนยี่ ได้เดินทัพเข้าป่า และหยุดประทับที่หนองน้ำหุงอาหาร แม่ทัพพม่าได้ทราบข่าวว่ากองทัพซึ่งยกทัพขอองพระยาวชิรปราการพ่ายแพ้หลายครั้ง จึงเกณฑ์ทัพเรือให้ยกหนุนมาเพิ่มเติม และให้กองทัพบกยกลงมาตั้ง ณ ปากน้ำโจ้โล้เมืองฉะเชิงเทรา เพื่อรวมกำลังกับกองทัพเรือและในวันอังคารขึ้น 14 ค่ำเดือนยี่ กองทัพพม่าได้ยกจากปากน้ำโจ้โล้ติดตามกองทัพของไทยพระยาวชิรปราการรู้ตัวว่ากองทัพพม่าที่ยกทัพตามมา จึงนำพลทหารร้องหนึ่งให้ขุดสนามเพลาะเป็นกำบัง คอยชุ่มยิงกองกำลังทหารพม่าที่ยกตามมา ล้มตายเป็นจำนวนมาก พม่าก็แตกพ่าย กระจัดกระจ่ายกันออกไป

ส่วนคำบอกเล่าของชาวบ้าน มีรายละเอียดเพิ่มเติมว่า หลังจากสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชทรงกอบกู้อิสรภาพจากพม่าได้สำเร็จ และปราบดาภิเษกขึ้นเป็น สมเด็จพระบรมราชาที่ 4 (พระเจ้ากรุงธนบุรี) ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้สร้างพระสถูปเจดีย์ขึ้นบริเวณปากน้ำโจ้โล้ เพื่อเป็นอนุสรณ์แห่งชัยชนะ แต่พระสถูปองค์เดิมที่สร้างขึ้นได้ถูกกระแสน้ำไหลกัดเซาะพังทลายลงแม่น้ำตั้งแต่ปี พ.ศ.2491

ต่อมาได้รับงบประมาณจากรมโยธาธิการ กระทรวงมหาดไทย และกองสลากินแบ่งรัฐบาลโดยมิสขังโรมันคาทอลิกจันทบุรี อนุญาตให้ใช้ที่ดินสร้าง จำนวน 2 ไร่ 2 งาน 38.4 ตารางวา สร้างพระสถูปเจดีย์ขึ้นมาใหม่บริเวณเดิม ตามรูปแบบของกองสถานปัตยกรรมกรมศิลปากร ลักษณะเป็นเจดีย์ทรงระฆัง มีซุ้มทั้ง 4 ด้าน โดยเริ่มก่อสร้างเมื่อวันที่ 13 มิถุนายน พ.ศ.2539 แล้วเสร็จเมื่อวันที่ 12 พฤศจิกายน พ.ศ.2542 เป็นเงินทั้งสิ้น 32,562,338 บาท(สามสิบหกล้านห้าแสนหกหมื่นสองพันสามร้อยสามสิบแปดบาทถ้วน)

นักท่องเที่ยวจึงสามารถเดินทางมาสักการะพระสถูปเจดีย์ หรือนั่งพักผ่อนชมภูมิทัศน์ริมแม่น้ำบางปะกง ซึ่งสามารถมองเห็นเกาะลัดอยู่ฝั่งตรงข้าม