พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติชาวนาไทย

ก่อตั้งขึ้นเพื่อเป็นอนุสรณ์เฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร ในคราวเสด็จพระราชดำเนินทรงเป็นองค์ประธานในพิธีทำปุ๋ยหมักธรรมชาติ และทรงทำนาเกี่ยวข้าวในท้องที่จังหวัดสุพรรณบุรี รวม 3 ครั้ง คือ

 

ครั้งที่ 1 เสด็จพระราชดำเนินทรงเป็นองค์ประธานในพิธีทำปุ๋ยหมักธรรมชาติ ณ บ้านแหลมสะแก (บึงฉวาก) อำเภอเดิมบางนางบวช จังหวัดสุพรรณบุรี เมื่อวันเสาร์ที่ 23 มีนาคม พ.ศ. 2528

  

ครั้งที่ 2 เสด็จพระราชดำเนินทรงเป็นองค์ประธานในการทำนาสาธิตโดยใช้ปุ๋ยหมัก ณ ทุ่งนาบริเวณบึงไผ่แขก ตำบลดอนโพธิ์ทอง อำเภอเมือง จังหวัดสุพรรณบุรี เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 27 มีนาคม พ.ศ. 2529 ในครั้งนั้น ทรงหว่านข้าวในแปลงนาสาธิตพร้อมด้วยคณะรัฐมนตรีและข้าราชการ

 

ครั้งที่ 3 ทรงนำคณะรัฐมนตรีและข้าราชการลงเกี่ยวข้าวในแปลงนาสาธิต ณ บึงไผ่แขก ทรงทดลองใช้เครื่องนวดข้าวและพระราชทานพันธุ์ข้าวให้แก่พสกนิกร เมื่อวันพฤหัสบดีที่ 14 สิงหาคม พ.ศ. 2529

 

จากพระราชกรณียกิจของพระองค์ท่าน ยังความปลาบปลื้มปิติแก่พสกนิกรและเกษตรกรชาวไทย ในด้านการพัฒนาการทำนาและด้านการบำรุงขวัญ กำลังใจแก่ชาวนาอย่างใหญ่หลวง จังหวัดสุพรรณบุรีจึงมีดำริที่จะจัดตั้งพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติชาวนาไทยขึ้น เพื่อเทิดพระเกียรติพระองค์ท่าน โดยมีนายอารีย์ วงศ์อารยะ (ขณะนั้นดำรงตำแหน่งผู้ว่าราชการจังหวัดสุพรรณบุรี) เป็นประธานในการจัดหาทุนทรัพย์เพื่อก่อสร้างอาคารและการจัดแสดง ซึ่งได้รับการสนับสนุนจากหลายฝ่าย และกรมศิลปากรรับผิดชอบการออกแบบอาคารและการจัดแสดง

 

อาคารพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติชาวนาไทย ได้ก่อสร้างแล้วเสร็จในปลายปี พ.ศ. 2532 สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร เสด็จพระราชดำเนินทรงเปิดพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติชาวนาไทย เมื่อวันจันทร์ที่ 29 สิงหาคม พ.ศ. 2537 หลังจากนั้นได้เปิดให้เข้าชมอย่างเป็นทางการนับแต่นั้นเป็นต้นมา

ศิลปวัตถุที่จัดแสดงแบ่งออกได้เป็น 2 ส่วน คือ

 

1. อุปกรณ์ที่สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร ทรงใช้ในการทำปุ๋ยหมัก หว่านข้าว เกี่ยวข้าว ในท้องที่จังหวัดสุพรรณบุรี ได้แก่ บัวรดน้ำ ขัน พลั่ว รถไถ เครื่องนวดข้าว พันธุ์ข้าวพระราชทาน รวงข้าวมงคล 9 รวงแรกที่ทรงเกี่ยว (ข้าวเจ้าพันธุ์ กย.23) เคียวด้ามทองคำ เป็นต้น

2. ประเพณี วิถีชีวิต ความเชื่อ และเครื่องมือเครื่องใช้ของชาวนา เช่น คันไถ คราด จอบเสียม คันโพงหรือโซงโลง ไม้กะทุ้งกล้า เคียว กรูด แกะ ขอฉาย คันหลาว ไม้ฟาดข้าว พัดหรือวี กระด้ง สีฝัด พลั่ว ปฏิทินชาวนา เสื้อผ้าชุดชาวนาพร้อมหมวก หุ่นและฉากจำลองบ้านของชาวนา เป็นต้น

นอกจากนี้ ยังมีเศษภาชนะดินเผาที่มีร่องรอยของแกลบข้าวผสมอยู่ ภาพจำลองภาพเขียนสีที่ผาหมอนน้อย อ. โขงเจียม จ. อุบลราชธานี เป็นภาพบุคคลกับฝูงสัตว์ในทุ่งนา เครื่องมือเหล็ก กำไลสำริดที่มีร่องรอยของแกลบข้าว เป็นต้น

การจัดแสดง

พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติชาวนาไทย เป็นพิพิธภัณฑ์ที่จัดแสดงเฉพาะเรื่อง แบ่งออกเป็น 2 ส่วน

ชั้นล่าง แบ่งออกเป็น 5 เรื่อง

1. ลมมรสุมกับฤดูกาลปลูกข้าว

2. ร่องรอยของข้าวจากอดีต

3. การทำนาในประเทศไทย

4. ประเพณีและวิถีชีวิตของชาวนาไทย

5. จากคันไถสู่ควายเหล็ก

 

ชั้นบน แบ่งออกเป็น 3 เรื่อง

1. พระบารมีปกเกล้าชาวนาไทย

2. ทวยราษฎร์ แซ่ซ้องรอเวลา

3. พระเสด็จมาโปรดชาวนาไทย