มีพรธาตุเจดีย์เก่าแก่ และเป็นจุดชมวิวอาทิตย์ขึ้น และเมืองแม่ทะ

บนยอดเขาบริเวณด้านหน้าวิหารพระพุทธเจ้าองค์ปฐมเป็นจุดชมพระอาทิตย์ขึ้นที่สวยงามมากแห่งหนึ่ง ด้านบนมีลานจอดรถไม่กว้างนัก หรือถ้าใครชอบเดิน จอดรถด้านล่าง แล้วเดินขึ้นบันไดก็ไม่มีใครว่า ณ จุดชมวิวแห่งนี้ มองเห็นตัวอำเภอแม่ทะ และพื้นนา อันมีฉากหลังเป็นภูเขาสลับซับซ้อน มองเห็นสะพานสีขาวทอดข้ามอ่างเก็บน้ำอยู่ลิบๆ 

ภายในวิหารเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูป “สมเด็จพระพุทธสิกขีทศพลญาณ พิชิตมารวิกรม ปฐมสัมมาสัมโพธิญาณ ศรีพระฌานบรรพต” ประดิษฐานอยู่ในซุ้มเรือนแก้วสีทอง ภายในวิหารยังประดับด้วยงานแกะสลักปิดทองที่งดงามอ่อนช้อย โดยเฉพาะชิ้นงานแกะสลักเหนือบานประตูฝั่งตรงกับข้ามกับพระประธานที่เป็นรูปพญานาคกระหวัดเกี่ยวรอบองค์พระธาตุสีขาวนั้นถือได้ว่าวิจิตรงดงามเป็นอย่างยิ่ง

ประวัติวัดฯ ย่อ

ใน พ.ศ.2445 มีการสร้างองค์พระธาตุขึ้นบนยอดเขา ต่อมาในปี พ.ศ.2496 พระครูปัญญาวุฒิคุณ (หลวงพ่อปัญญา คนฺธิโย) อดีตเจ้าอาวาสวัดนาคตหลวงเป็นผู้นำพระสงฆ์ สามเณรและพระพุทธศาสนิกชนขึ้นมาบูรณะองค์พระธาตุ รวมทั้งปรับปรุงสถานที่โดยรอบให้สะดวกแก่การประกอบพิธีบูชาพระธาตุ จนเกิดเป็นประเพณีขึ้นดอยพระฌานบูชาพระธาตุปีละครั้ง แต่ระหว่างนั้นก็ยังไม่มีพระสงฆ์ขึ้นมาจำพรรษาและยังไม่มีสิ่งก่อสร้างใดเพิ่มเติม

จวบจน พ.ศ.2551 พระอาจารย์พรชัย อคฺควํโส (เจ้าอาวาสวัดพระธาตุดอยพระฌานรูปปัจจุบัน) และพระอาจารย์ปิยพงษ์ ธมมฺวํโส พระภิกษุสหธรรมิกชาวบ้านนาคต ได้ขึ้นมาสำรวจบนดอยพระฌานเป็นครั้งแรก ได้พบองค์พระธาตุสีขาว ยอดพระธาตุบุแผ่นทองจังโก้ มีบ่อน้ำและศาลาบำเพ็ญกุศลหลังเล็กสองหลัง และหลังจากนั้นในปี 2552 จึงได้มีการบูรณะก่อสร้างวัดพระธาตุดอยพระฌานครั้งใหญ่จนสำเร็จงดงามอย่างที่เห็นในปัจจุบัน

ประเพณีขึ้นดอยพระฌาน

เมื่อถึงวันขึ้น 8 ค่ำ เดือน 7 (เดือน 9 ของทางเหนือ) ประมาณเดือนพฤษภาคม ของทุกปี พุทธศาสนิกชนชาวตำบลป่าตันและตำบลใกล้เคียงจะพากันเดินขึ้นดอยไปสักการะพระธาตุบนดอยพระฌาน

โดยมีผู้นำของชุมชนที่สำคัญคือ อดีตหลวงพ่อปัญญา วัดนาคตหลวง พระสงฆ์ผู้เป็นศูนย์รวมศรัทธาของพระ เณร และสาธุชนทั้งหลาย ซึ่งมรณภาพไปแล้ว ท่านเป็นผู้นำคณะศรัทธาชาวตำบลป่าตัน

มาสักการะพระธาตุเป็นประเพณีประจำทุกปี มีการจุดบั้งไฟบูชาพระธาตุและการแข่งขันบั้งไฟด้วย และได้รับการสืบทอดต่อมาจนถึงปัจจุบันนี้

การเดินทางขึ้นดอยพระฌาน

จากอำเภอเมืองลำปาง ใช้เส้นทางลำปาง – แม่ทะตรงทางแยกบ้านฟ่อน เข้าสู่อำเภอแม่ทะ พบซอยเข้าหมู่บ้านป่าตันให้เลี้ยว แล้วมุ่งหน้าสู่ตำบลป่าตัน อำเภอแม่ทะ พบทางแยกวัดป่าตันหลวงให้ตรงไป ตามป้ายบอกไปวัดพระธาตุดอยพระฌาน ทางขึ้นไปชมพระธาตุเป็นทางขึ้นเขาคดเคี้ยว ไม่ชันมากนัก ถนนลาดยางตลอดสายรถทุกชนิดสัญจรได้ 

วัดมีพื้นที่ 2 ส่วน คือ  พื้นที่ด้านล่างซึ่งเป็นตัววัด และพื้นที่บนยอดเขาเป็นที่ตั้งของพระธาตุซึ่งต้องขับรถต่อไปจากตัววัดประมาณ 4-5 กม.