จังหวัดสุรินทร์ และจังหวัดศรีสะเกษ กำหนดจัดงานประเพณี “แซนโฎนตา” หรือสารทเขมรขึ้น ในวันที่ ๒๓ กันยายน ๒๕๕๔ เพื่อสืบทอดวัฒนธรรมประเพณีท้องถิ่นที่มีมาแต่โบราณ และส่งเสริมการท่องเที่ยวของจังหวัดสุรินทร์ และจังหวัดศรีสะเกษ
นางสาวบุณยานุช วรรณยิ่ง ผู้อำนวยการ การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) สำนักงานสุรินทร์ กล่าวว่า จ.สุรินทร์ และ จ.ศรีสะเกษ มีประชากรส่วนใหญ่เป็นชาวไทยเชื้อสายเขมร ซึ่งใช้ชีวิตอาศัย อยู่ร่วมกับกลุ่มชนกลุ่มอื่น ๆ ไม่ว่าจะเป็น ลาว กวย(กูย) หรือ เยอ มาแต่ครั้งอดีตจวบจนปัจจุบัน ชาวไทย เชื้อสายเขมรจะมีวิถีชีวิต วัฒนธรรมประเพณีอันแสดงถึงความอ่อนน้อมถ่อมตน การแสดงความรักและการแสดงความเคารพกับผู้ที่มีอายุมากกว่าตน โดยปลูกฝังและปฏิบัติสืบทอดกันมาจากรุ่นสู่รุ่นมาช้านาน จนเกิดเป็น “ประเพณีแซนโฎนตา” หรือพิธีที่ลูกหลานหรือญาติมิตรมารวมตัวกันพร้อมหน้าพร้อมตา เพื่อทำบุญอุทิศส่วนกุศลให้บรรพบุรุษ ปู่ย่า ตายาย พ่อแม่ หรือผู้ล่วงลับไปแล้ว ตลอดจนการแสดง ความกตัญญูกตเวทีต่อผู้มีพระคุณที่ยังมีชีวิตอยู่ ประเพณีนี้จึงนับเป็นกุศโลบายหนึ่งของคนโบราณที่ต้องการให้ลูกหลานหรือญาติมิตร ที่เดินทางออกไปทำงานยังต่างถิ่นได้กลับมาพบปะและทำความรู้จักกันซักครั้ง ใน ๑ ปี เพื่อสร้างความสามัคคี ความสัมพันธ์อันดีให้เกิดในชุมชน และจะได้เป็น ที่พึ่งพาอาศัยซึ่งกันและกันในยาม ตกทุกข์ได้ยาก
จังหวัดสุรินทร์ กำหนดจัดงาน “งัยเบ็ญธม แซนโฎนตา บูชาบรรพบุรุษ” ขึ้นในวันที่ ๒๓ กันยายน ๒๕๕๔ เวลา ๑๔.๐๐ น. ชมขบวนแห่เครื่องเซ่นไหว้และการแสดงรำพื้นเมืองกว่า ๓๐ ขบวน ซึ่งประกอบไปด้วย เครื่องจูนโฎนตา (เป็นการนำอาหารคาว หวาน ของสด ผลไม้ ไปไหว้ แก่ผู้อาวุโสในครอบครัว) เครื่องแซนโฎนตา (เป็นการเตรียมสำรับอาหารคาว หวาน ขนม ข้าวต้ม กระยาสารทฯลฯ ซึ่งถือเป็นการเตรียมของสำหรับเซ่นไหว้บรรพบุรุษที่ล่วงลับไปแล้ว) โดยนำมาจัดในรูปขบวนแห่อย่างสวยงาม ณ บริเวณศาลากลางจังหวัดสุรินทร์ และจะเคลื่อนขบวนไปประกอบพิธีกรรม ณ บริเวณอนุสาวรีย์พระยาสุรินทร์ภักดีศรีณรงค์จางวาง อ.เมือง จ.สุรินทร์ นอกจากนี้ในช่วงเย็นยังมีนิทรรศการและสาธิตการแซนโฎนตา ภาพยนตร์ การแสดงวัฒนธรรมพื้นบ้าน เช่น เจรียง ลิเก กันตรึมหนังพากษ์ รำบวงสรวง(อัปสรา) รำตำรัยซอ และการจำหน่ายผลิตภัณฑ์ OTOP ที่ได้มาตรฐานระดับ ๕ ดาวของ จ.สุรินทร์ ณ ลานเชียงปุม องค์การบริหารส่วนจังหวัดสุรินทร์ และสนามหน้าศาลากลางจังหวัดสุรินทร์
จังหวัดศรีสะเกษ กำหนดจัดงาน “รำลึกพระยาไกรภักดี ประเพณีแซนโฎนตา บูชาหลักเมือง ลือเลื่องกล้วยแสนหวี” ประจำปี ๒๕๕๔ ในวันที่ ๒๒–๒๓ กันยายน ๒๕๕๔ เวลา ๐๖.๐๐ น. ณ บริเวณสนามหน้าที่ว่าการ อ.ขุขันธ์ จ.ศรีสะเกษ กิจกรรมภายในงานประกอบด้วยพิธีกรรมต่าง ๆ ได้แก่ พิธีการบูชาศาลหลักเมืองอำเภอขุขันธ์ พิธีไหว้ศาลพระภูมิ พิธีบวงสรวงพระยาไกรภักดีศรีนครลำดวน (ตากะจะ) พิธีอัญเชิญดวงวิญญาณบรรพบุรุษของชาวอำเภอขุขันธ์ โดยจะเน้น ที่เครื่องเซ่นไหว้บรรพบุรุษ ประกอบด้วยอาหารคาวหวาน และผลไม้ชนิดต่าง ๆ ซึ่งมีกล้วยน้ำว้าเป็นผลไม้สำคัญและต้องนำมาใช้เป็นเครื่องเซ่นไหว้จำนวนมาก จึงได้มีการประกวดเครื่องเซ่นไหว้บรรพบุรุษ ชมการประกวดกล้วยงามเมืองขุขันธ์ การประกวดข้าวต้มมัด การประกวดขบวนแห่ การแสดงศิลปวัฒนธรรมพื้นเมือง การจำหน่ายกล้วยน้ำว้าคุณภาพ รวมถึงกล้วยพันธุ์ต่าง ๆ จากทุกอำเภอใน จ.ศรีสะเกษ และการจำหน่ายสินค้า (OTOP) สินค้าหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์
ข้อมูลและรูปภาพจาก tatnewsthai.org