สำนักสงฆ์ถ้ำผาปล่อง(หลวงปู่สิม)

สำนักสงฆ์ถ้ำผาปล่อง(หลวงปู่สิม) เป็นสถานที่ปฏิบัติธรรมที่มีชื่อเสียงแห่งหนึ่งในประเทศไทย ตั้งอยู่ที่ปากทางขึ้นดอยหลวง อำเภอเชียงดาว จังหวัดเชียงใหม่ ทางขึ้นโดยใช้บันได 510 ขั้น ขึ้นไปจนถึงสำนักสงฆ์  ทางเดินขึ้นไปร่มรื่น มีต้นไม้ สองข้างทาง บรรยากาศโดยรอบเป็นธรรมชาติ ผาปล่องมีลักษณะเป็นโพรงถ้ำขนาดใหญ่มีทางทะลุหน้าหลัง  มีหลังคาโครงเหล็กคลุมถ้ำวิหารใหญ่  และภายในบริเวณประดิษฐานพระประธาน  

ถัดมาจะมีรูปเหมือนหลวงปู่  พร้อมแท่นบรรจุอัฐิธาตุของท่าน  บริเวณภายในถ้ำเป็นสถานที่ปฏิบัติธรรม และประกอบศาสนกิจ  ด้านข้างซ้ายของถ้ำเยื้องขึ้นเนินหินมีพระเจดีย์ทอง  ลักษณะเป็นเจดีย์เปิดสามารถเข้าไปใช้สอยพื้นที่ภายในได้  โดยจัดแสดงพิพิธภัณฑ์เครื่องอัฐบริขารของพระญาณสิทธาจารย์ (หลวงปู่สิม  พุทฺธาจาโร)  ส่วนบริเวณโดยรอบเป็นที่ตั้งของถ้ำ  เป็นที่ตั้งของโรงน้ำร้อน  ศาลาอเนกประสงค์สำหรับรองรับผู้มาปฏิบัติธรรม โรงครัว และกุฏิ  ซึ่งตั้งอยู่โดยรอบในละแวกป่า  ในเขตพื้นที่ประมาณ 385 ไร่

แต่เดิมขณะที่หลวงปู่มาพบถ้ำผาปล่องแห่งนี้ในช่วงฤดูหนาวประมาณปี พ.ศ. 2503  โดยมีชาวบ้านชื่อลุงติ๊บ  อุไร  พาท่านเดินตามทางเดินล่าสัตว์ของนายพราน  ลัดเลาะขึ้นมาตามซอกเขา  จนพบถ้ำซึ่งยังคงมีลักษณะรกร้าง สภาพขณะนั้นมีเถาวัลย์ปกคลุมรุงรัง  ข้างในมีขี้เลียงผา  สภาพบรรยากาศเหม็นอับ และชื้นมาก  บางครั้งเป็นที่พักชั่วคราวของนายพราน  ซึ่งในละแวกนี้มีสัตว์ใหญ่หลากหลายนานาชนิด ได้แก่ เสือโคร่ง เสือดาว เสือดำ เก้ง หมูป่า นกกก และพันธุ์สัตว์ที่ปัจจุบันหาได้ยากอยู่เป็นจำนวนมาก  หลังจากหลวงปู่ได้มาพำนักภาวนา  ชาวบ้านและนายพรานต่างเกรงใจไม่รบกวนมาล่าสัตว์อีกต่อไปในบริเวณนี้